ترموستات تک رله دارای همان نقش ترموستات‌ها یا کنترلرها در سیستم‌های صنعتی را برای کنترل اتوماتیک می‌باشند. به مرور کنترلر های آنالوگ و مکانیکی جای خود را به ترموستات‌های دیجیتالی دادند؛ بطوری که امروزه شرکت‌های بزرگ درحال پیشرفت به سمت تولید ترموستات‌های قابل برنامه ریزی یا (PLC) و تولید محصولات قدرتمند هستند.
شرکت‌های تولید کننده سیستم‌های سرمایشی به دنبال تولید دسته ای از (PLC) ها هستند که بتوان با برنامه نویسی ساده‌تر آن‌ها را تولید نمود ولی در به کارگیری آن‌ها درسطوح تخصصی تر و محدودتر مورد استفاده قرار گیرد. از این سری تجهیزات می توان به خانواده های DANFOSS MCX ، CAREL MPXPRO اشاره کرد.
معرفی انواع ترموستات تک رله
1.کنترلر تک رله برند فولگیج ( Fullgauge ) مدل MT-512R i Plus
ترموستات تک رله مدل MT-512R i Plusدارای یک سنسور دما است که می‌تواند از راه دور به سیستم مدیریت از راه دور متصل گردد. همچنین دارای یک زمان سنج گردشی و یک کنترلر و شاخص دما است. نحوه کار این کنترلر به این گونه است که کنترل فرایند سرمایش و یخ زدگی به وسیله خاموش کردن کمپرسور صورت می‌گیرد. در ترموستات مدل MT-512R i Plus درگاهی جهت کنترل و مدیریت از راه دور تعبیه شده است.
2.کنترلر تک رله برند فولگیج ( Fullgauge ) مدل MT-512 E 2HP
این ترموستات تک رله دارای قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاصی می‌باشد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. در این کنترلر یک رله و یک زمان سنج چرخشی وجود دارد؛ که رله آن در هر دو حالت سرمایش و گرمایش قابل تنظیم می‌باشد. تایمر چرخشی نیز برای یخ زدایی طبیعی کاربرد دارد، که در چرخه زمانی خاموش بودن کمپرسور نیز یخ زدایی طبیعی انجام می‌شود. در ساختار این ترموستات یک فیلتر دیجیتال با هدف شبیه سازی افزایش جرم درسنسور محیط تعبیه شده است. بنابراین با تنظیم نمودن این فیلتر دیجیتال می‌توان زمان پاسخگویی را تنظیم نمود؛ قابلیت مسدود سازی صفحه کلید این کنترلر باعث جلوگیری از تغییر تنظیمات توسط افراد نا آگاه از طرز کار آن می‌شود. با تبدیل ترموستات به یک نمایشگر در جریان فرآیند کنترل خاموشی، سایر فرآیندها نیز غیرفعال می‌شوند.
3.ترموستات تک رله دیجیتال مدل STC-200
کنترلر دیجیتال تک رله مدل STC-200یکی از پرفروش ترین نوع کنترلرهای دیجیتالی است که تولید کشور چین می‌باشد. این ترموستات تک رله دارای ورودی کنترل از نوع NTC، ولتاژ کاری 220Vac و دمای -45 تا 70 درجه سانتیگراد است.
این ترموستات مناسب برای کنترل دما و نصب در تابلوهای صعنتی مانند آسانسور می‌باشد. همچنین این نوع کنترلر قادر است در طیف دمایی پایینی دما را اندازه گیری و کنترل نماید؛ از این جهت برای استفاده در انواع یخچال ها و فریزرهای صنعتی و گلخانه ها، سرد خانه ها ، چیلر، ماشین غذای دریایی، تجهیزات گرمایشی کوچک کاربرد دارد.
بطور خلاصه مشخصات فنی کنترلر تک رله STC-200 را می‌توان به صورت ذیل خلاصه نمود.
- منبع تغذیه: 220Vac
- محدوده ی دمایی: از -45 تا 70 درجه سانتیگراد
- ورودی: سنسور از نوع NTC
- دارای دقت اندازه گیری 1 درجه سانتی گراد
- تغذیه با ولتاژ 220 ولت AC فرکانس 50/60 هرتز
- دارای رله خروجی با ظرفیت 10 آمپر 220 ولت
- دارای مصرف توان بسیار کم
در ادامه به بررسی ترموستات‌های از پیش برنامه ریزی شده می‌پردازیم.
انواع کنترلرهای از پیش برنامه ریزی شده
-
ترموستات‌های سردخانه با یک یا دو خروجی
کنترلر سردخانه دارای یک سنسور دما می‌باشد که دمای سردخانه را کنترل می‌کند. این ترموستات رله دیفراست یا رله سرمایش را بر اساس تنظیماتی قطع و وصل می‌کند. کاربرد این نوع کنترلر در سیستم‌های سرمایش بالای صفر دارای دیفراست هوایی می‌باشد. همچنین این ترموستات نیز قابل تنظیم برای حالت گرمایش است. بعضی از این ترموستات‌ها به دلیل دارا بودن یک رله خروجی با دو تیغه باز و بسته می‌توانند کار دو خروجی نیمه مستقل ( سرمایش / دیفراست ) را انجام دهند.
انواع مدل‌های ترموستات تک رله سردخانه
- ELREHA 1170
- ASCON TECHNOLOGY TLZ 11
- AUTONICS TC3YF-14R
- TIKA TD1200
- DIXEL XRC30CX
- DANFOSS EKC 101
- DANFOSS ERC 101
-
کنترلرها سردخانه با بیش از دو تا چهار خروجی
این نوع کنترلر بیشتر از دو خروجی داشته و برای سیستم های سرمایش با ضرورت دیفراست مستقل ( گازی ، برقی ، آبی و … ) کاربرد دارد. خروجی این کنترلربطور معمول به دیفراست، شیر برقی سیستم سرمایش، فن، آلارم متصل می‌شود. همچنین در بعضی مدل‌های دیگر بین کاربردهای معین چند خروجی قابل تنظیم می‌باشد.
در اکثر مدل‌های این نوع کنترلر دو سنسور متصل می‌شود که دارای دو قابلیت می‌باشند. یک سنسور جهت سنجش و کنترل دمای اوپراتور و دیفراست و دیگری جهت سنجش دمای محیط تحت کنترل کاربرد دارد.
در بعضی مدل‌های ترموستات جهت قطع کردن برخی خروجی‌ها در مواقع اعلام هشدار، یک ورودی به شکل 220 ولت یا کنتانت خشک طراحی شده است. کارکرد دیفراست مانند تنظیم ساعت‌های دیفراست یا توالی روشن و خاموش شدن است. همچنین نحوه کارکرد و تنظیم و راه اندازی و متوقف کردن خروجی فن مانند خروجی آن در سایر سیستم‌های سرمایشی قابل تنظیم است.
در زیر به نمونه ای از کنترلرها با بیش از دو تا چهار خروجی اشاره شده است.
- ELREHA 1380
- ELREHA 1300
- AUTONICS TC3YF-24R
- AUTONICS TC3YF-34R
- DIXEL XR70CX
- DANFOSS ERC 112 D
-
ترموستات تک رله چند مرحله ای
در ترموستات‌های چند مرحله ای برای حفظ تناسب ساعت کارکرد، توالی رله ها را تغییر می‌دهند. کاربرد این نوع ترموستات‌ها در سیستم‌های سرمایش با چند کمپرسور و یا چیلرها می‌باشد. یک سنسور دما در این ترموستات‌ها دمای تحت کنترل شامل مبرد و اب ورودی چیلر را می‌سنجد. با انجام تنظیماتی در ترموستات چند مرحله ای می‌توان رله‌های خروجی را قطع و وصل نمود.
در زیر نمونه ای از ترموستات‌های چند مرحله ای آورده شده است.
- ASCON TECHNOLOGY TLK31
- TIKA TM-1244
رله در ترموستات تک رله چیست؟
رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود.از آنجا که رله می‌تواند جریانی قوی‌تر از جریان ورودی را هدایت کند، به معنی وسیع‌تر می‌توان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست.
روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… می‌باشد. رله را جوزف هنری در سال ۱۸۳۵ میلادی اختراع کرد.
در گذشته رله‌ها معمولاً با سیم‌پیچ ساخته می‌شد و از جریان برق برای تولید میدان مغناطیسی و باز و بسته کردن مدار سود می‌برد. امروزه بسیاری از رله‌ها به صورت حالت جامد ساخته می‌شوند و اجزای متحرک ندارند.
معرفی انواع ترموستات از لحاظ کارکردی
- ترموستات فن کویل یا ترموستات اتاقی یا محیطی: در داخل محیط نصب شده و به دستگاه تهویه بر اساس دمای محیط فرمان می‌دهند. این کنترلرها به دو گروه مجزا شامل دیجیتالی و آنالوگ و گروه فن کویل سقفی و ترموستات برای فن کویل زمینی تقسیم می‌شود.
این نوع ترموستات برای دو فصل کارایی داشته و برای ساختمان‌هایی که برای دو فصل نیاز به تامین سرما و گرما می‌باشند کاربرد دارد. این ساختمان‌ها برای تامین برودت ، مجهز به چیلر بوده و برای تامین گرمایش ، مجهز به موتورخانه مرکزی می‌باشند.
- کنترلر داکت اسپلیت: یونیت داخلی دستگاه های داکت اسپلیت در سقف کاذب تعبیه می شود. بنابراین اگر بخواهیم آن را به سنسور دمایی مجهز کنیم باید برای کنترل اسپلیت‌های کانالی از یک ترموستات محیطی مخصوص استفاده شود.
- کنترلر مرغداری: کاربرد این نوع ترموستات برای تنظیم دمای محیط های صنعتی است؛ بطوری بیشترین مورد استفاده آن‌ها در سالن‌های پرورش طیور می‌باشد.
- کنترلر دیگ یا مستغرق و یا آگوستات: برای دیگ‌ها و بویلرهای آبگرم کاربرد دارد؛ از این ترموستات‌ها براي تنظيم درجه حرارت مايعات در تاسيسات حرارت مرکزی استفاده می‌شود. این نوع ترموستات معمولا در دو نوع 30 تا 90 (مخصوص بویلرها و دیگ های آبگرم) و 30 تا 110 درجه سانتیگراد (مخصوص بویلرها و دیگ های آب داغ) می‌باشد.
5.ترموستات پمپ یا آگوستات جداری: این نوع ترموستات جهت فرمان دادن به پمپ‌های سيركولاتور در موتورخانه حرارت مركزی و برای کنترل درجه حرارت آب برگشتی کاربرد دارد. سنسور ترموستات پمپ در داخل آگوستات و بدون دنباله قرار می‌گیرد. در این ترموستات برای افزایش سطح تماس سنسور با جدار خارجی لوله‌ها، محل اتصال سنسور به لوله بصورت مورب و دارای انحنا می‌باشد.
